پس کوچه های شعر

جلسه با خوانش شعراحمدشاملو توسط خانم ابوالوفایی آغازشد.آقای مجیدعزیزی دانشجوی کارشناسی ارشدادبیات دانشگاه لرستان ؛بیوگرافی مقدماتی از شخصیت احمدشاملو ارائه کردند و پس از آن بحث پیرامون شخصیت شاملو گذشت که در این میان آقای عزیزی اشاره کرد: شاملو یک شخصیت جامع الاطراف بوده که درزمینه«رادیو,روزنامه,شعروترجمه»فعالیت داشته؛ازجمله آثار موفق او حتی درزمینه تلویزیون,فیلم" گوزن ها"و"سوته دلان"بوده است.

باوجود اینکه شاملویک شخصیت پخته بود,اما بعضی اشتباهات او را نمی توان نادیده گرفت ازجمله:نظرشاملو درمورد شاهنامه فردوسی به تحریک دکتر حسورنیکه آقای دکتربراهنی,دکتر باطنی ودکترجنیدی دراین زمینه پاسخ هایی به وی ارایه داده اند شاملو معتقد بود که فردوسی طرفدار نظام طبقاتی بوده است.

دیگر مسأله ای که به نظر عزیزی نقطه تاریکی در شخصیت احمد شاملو بود ستیز او با خویشتن جهان است,شاملو برنمی تافت که کسی را در کنار خود ببیند و جایگاه ادبی خود را متفاوت می دید.

در ادامه آقای فرج زاده به این مسآله پرداخت که به نظراو شاملو شخصیتی بوده که اتفاقاً اهل تعریف از خود نبوده,وطبق تعاریفی که دوستانش ارائه کردند شخصیتی متواضع بوده است,اما در رفتار او گاهی تناقض هایی دیده می شود.

دکتر روزبه که عضو هیأت علمی دانشگاه لرستان واز اساتید مجرب گروه ادبیات هستند؛دراین جلسه حضور داشتندوپس از شنیدن صحبت های جمع افزودند:

دوره های مختلف زندگی شاملو تأثیرات زیادی بر اثار او داشته است. تناقض هایی که در آثار شاملو وجود دارد لازمه ی شخصیت هنرمند است, به عقیده من شاعر ازنظر تناقض های گفتاری باید لبه ی

محوریت اشعار شاملو انسان قرن بیستم است وهمواره به شعر وهستی از مرکز منظریت انسان نگاه می کند. عشق, عدالت و انسان شاخصه های محتوایی شعر شاملو هستند و به انسان و فرازوفرودهای اجتماعی آن طی دهه ی30 تا50 و حتی بعداز انقلاب نوعی نگاه فلسفی از منظر فلسفی تاریخ دارد.

دکتر روزبه در پاسخ به صحبت های آقای عزیزی و آقای فرج زاده افزودند:شاملو در صحبت هایی که در مورد سعدی و فردوسی داشته بدین صورت عمل کرده که سعدی را ناظم میداند نه شاعر و این شاید به تفاوت دید شاملو وسعدی باز می گردد, که سعدی دیدگاهی انسان گرا بر مبنای تفکر دینی دارد نه اومانیسم.همچنین فردوسی را جاعل تاریخ میداند، اما از نظرنظام فکری به نظر من حافظ نزدیک ترین شاعر به شاملواست. فضای سیاله ی شعرشاملو نیاز به شناخت دارد,اما گاهی این ابهامات غیرذاتی شعر شاملو قابل نقد هستند.

دراین بین آقای حسن شیخ حسینی فرد پس از تقدیم یکی از آثار خود به احمد شاملوکتاب "یک هفته با شاملو" ی مهدی اخوان بیگلری را نام بردندوویژگی های شخصیتی و شعر شاملو را از نظر خود بررسی کردند.

شاملو در دوره ی اول زندگی زبانی تقریباً خام داشته وبه دوره ی دوم که می رسد با مجموعه "هوای تازه"شکفتگی ادبی پیدا می کند که در این دوره بیشتر به دو مسأله روی می اورد؛1-شعر نیمایی که بیشتر به قالب وفرم آن گرایش دارد؛2-شعرتند اجتماعی که به لورکا-ناظم حکمت- ومایاکوفسکی گرایش پیدا می کند, وتحت تأثیر نگاه آنهاست.

دردوره ی سوم زندگی ادبی شاملو میتوان یک وقار فلسفی را در اثار او یافت که در این دوره با سه منظر فکری مواجه است:منظرفلسفی, دید اجتماعی و انسانی ومنظرتغزلی وعاشقانه است که در منظر سوم با حضور آیدا به یک سبک خاص در نگارش آثارخود می رسد.

قابل ذکراست که شاملو جزء معدود شاعرانی است که مقام زن را در شعر خود پاس داشته واز اویک قدیس ساخته است.

درپایان دکتر روزبه به ویژگی های زبانی شعر شاملو پرداختند وافزودند که:شاملو ابتدا نثر گونه می نوشت و بعد به یکی از زبان آورترین شاعران روزگار بدل شد.زمانی که خلأ وزن عروضی وجود دارد در راه ایجاد قوت در شعر,توازن در موسیقی و کلام آرکایيسم(موسیقی واژگان ونحوه زبان گذشته وحال)است که شاملو به دلیل تسلط بر زبان فرانسه وهمچنین متون قدیمی مثل تاریخ طبری و مرزبان نامه جوهر کلام خود را آرکاییک قرار داد در نتیجه ساخت مایه های زبانی شعر شاملو آرکاییسم است.

هرچند او در آستانه زبان کهن افراط هایی داشته است,ازجمله "حدیث بی قراری ماهان"، "امادر"، "ابراهیم در آتش" و"شکفتن درمه" به اوج کلام خود می رساند.

دراین میان خانم بهناز ابوالوفایی که جلسه گردان موضوع بحث این هفته بودند,به سخت بودن زبان شاملو اشاره کردند و اینکه شعر شاملو مخاطب خاص دارد, معمولاً قشر متوسط به بالای جامعه را شامل میشود. اما گاهی ابهامات بیش از حد اشعار او، به راحتی برای قشر خاص نیز ایجاد ابهام می کند که دکتر روزبه اشاره کردند و خاطر نشان شدند که در شعرتأویل را نباید با ابهام اشتباه گرفت, واشعار شاملو گاهی بیش از حد ابهام انگیز است؛ جلسه با خوانش شعری از دکتر محمد رضا روزبه توسط خود ایشان پایان یافت.